Ψηφιακά Εργαλεία και Υποστήριξη Εκπαιδευτικών: Η Περίπτωση του Webex στην Τηλεκπαίδευση

Ψηφιακά εργαλεία και υποστήριξη εκπαιδευτικών: Η απαραίτητη υποδομή για μια αποτελεσματική τηλεκπαίδευση

Η ταχεία μετάβαση στην ψηφιακή τάξη, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αποκάλυψε με τον πιο εμφατικό τρόπο την αναγκαιότητα για ουσιαστική υποστήριξη των εκπαιδευτικών στην ενσωμάτωση τεχνολογικών εργαλείων. Η τηλεκπαίδευση, από αναγκαστική λύση, εξελίχθηκε σε ένα αναπόσπαστο μέρος του σύγχρονου εκπαιδευτικού τοπίου. Ωστόσο, η επιτυχία αυτής της μετάβασης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αν οι εκπαιδευτικοί έχουν στη διάθεσή τους τόσο τα κατάλληλα ψηφιακά εργαλεία όσο και την υποστήριξη για τη σωστή και ουσιαστική χρήση τους.

Η πλατφόρμα Webex, ως επίσημο εργαλείο σύγχρονης τηλεκπαίδευσης που υιοθετήθηκε από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της πρόκλησης αυτής: δεν αρκεί η τεχνική ύπαρξη ενός εργαλείου. Απαιτείται η δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος που θα ενισχύει την παιδαγωγική αξιοποίησή του, θα διασφαλίζει την τεχνική επάρκεια και θα μειώνει το ψηφιακό άγχος των εκπαιδευτικών.

Η ανάγκη για υποστήριξη δεν είναι τεχνική μόνο – είναι παιδαγωγική

Αν και οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί κατάφεραν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αυτή η προσαρμογή δεν ήταν αυτονόητη ούτε ανέξοδη. Το φορτίο της τεχνολογικής μάθησης ήταν συχνά προσωπική ευθύνη του εκπαιδευτικού, με ελάχιστη συστηματική υποστήριξη. Έρευνες όπως εκείνη του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ, 2021) κατέδειξαν ότι σημαντικό ποσοστό εκπαιδευτικών δήλωσε ανεπαρκή επιμόρφωση στις ψηφιακές τεχνολογίες και περιορισμένη εξοικείωση με εργαλεία όπως το Webex.

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στη γνώση χειρισμού ενός εργαλείου. Το ουσιαστικό ζητούμενο είναι η παιδαγωγική ενσωμάτωσή του στη διδασκαλία: πώς μπορεί ένα εργαλείο όπως το Webex να μετατραπεί από απλό μέσο επικοινωνίας σε εκπαιδευτική πλατφόρμα που ενισχύει τη μάθηση, προάγει τη συμμετοχή και ευνοεί τη διαφοροποίηση της διδασκαλίας;

Η απάντηση βρίσκεται στην παροχή συστηματικής, συνεχιζόμενης και στοχευμένης υποστήριξης που δεν εξαντλείται σε οδηγίες εγκατάστασης ή τεχνικά εγχειρίδια. Απαιτεί εκπαιδευτικά σεμινάρια που αναδεικνύουν καλές πρακτικές, μοντέλα διδασκαλίας βασισμένα σε ψηφιακές τεχνολογίες και συνεργατικά περιβάλλοντα μεταξύ των εκπαιδευτικών για ανταλλαγή εμπειριών.

Η σημασία της σαφούς καθοδήγησης και της τεχνικής υποστήριξης

Παρά τα παραπάνω, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τη σημασία της βασικής τεχνικής υποστήριξης. Στην περίπτωση της Webex, είναι σύνηθες να αντιμετωπίζονται προβλήματα σύνδεσης, ασυμβατότητας με λειτουργικά συστήματα, αδυναμία χρήσης βασικών λειτουργιών (όπως η κοινή χρήση οθόνης ή η δημιουργία breakout rooms), που επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η απουσία κεντρικής, εύκολα προσβάσιμης και επικαιροποιημένης τεχνικής τεκμηρίωσης αποτελεί σημαντικό εμπόδιο. Ένα παράδειγμα καλής πρακτικής είναι η πρωτοβουλία κάποιων Διευθύνσεων Εκπαίδευσης που δημιούργησαν σύντομα βίντεο και οδηγοί χρήσης στα ελληνικά, προσβάσιμα μέσω σχολικών δικτύων ή απλών αρχείων PDF. Όμως τέτοιες προσπάθειες παραμένουν αποσπασματικές.

Η ολιστική υποστήριξη θα πρέπει να περιλαμβάνει:

• σαφείς οδηγίες για την εγκατάσταση και παραμετροποίηση της πλατφόρμας
• υποστήριξη για την επίλυση κοινών τεχνικών προβλημάτων σε πραγματικό χρόνο
• τακτικές ενημερώσεις με τις νέες δυνατότητες της πλατφόρμας
• προσβάσιμες γραμμές βοήθειας ή ομάδες τεχνικής υποστήριξης ανά σχολική μονάδα ή Διεύθυνση

Η τεχνολογία δεν είναι πανάκεια, αλλά εργαλείο με προϋποθέσεις

Η αντίληψη ότι η τεχνολογία από μόνη της θα μετασχηματίσει τη μάθηση αποτελεί έναν τεχνολογικό ντετερμινισμό που συχνά οδηγεί σε απογοήτευση. Χωρίς επιμόρφωση, χωρίς χρόνο προσαρμογής, χωρίς αναγνώριση του έργου του εκπαιδευτικού, τα ψηφιακά εργαλεία λειτουργούν συχνά προσθετικά και όχι ενσωματωμένα, επιτείνοντας το άγχος και την κόπωση των εκπαιδευτικών.

Η ενσωμάτωση ψηφιακών εργαλείων όπως το Webex στην εκπαιδευτική καθημερινότητα πρέπει να βασίζεται σε ένα τρίπτυχο: τεχνική επάρκεια, παιδαγωγική αξιοποίηση και θεσμική στήριξη. Ειδικά σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπως το ελληνικό, όπου η καινοτομία συνυπάρχει με την αστάθεια των πολιτικών αποφάσεων, απαιτείται σταθερότητα, συνέπεια και προγραμματισμός.

Συμπέρασμα: Από την επιβίωση στην ενδυνάμωση

Το ψηφιακό σχολείο δεν μπορεί να στηριχθεί στην ατομική προσπάθεια του εκπαιδευτικού. Η μετάβαση στην εξ αποστάσεως ή υβριδική εκπαίδευση πρέπει να συνοδεύεται από πολιτικές στήριξης που αναγνωρίζουν την πολυπλοκότητα της εκπαιδευτικής πράξης και την ανάγκη για ουσιαστική επιμόρφωση.

Η Webex και κάθε ανάλογο ψηφιακό εργαλείο πρέπει να εντάσσονται σε ένα οικοσύστημα στήριξης που περιλαμβάνει τεχνική βοήθεια, παιδαγωγικές κατευθύνσεις και ενίσχυση της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών. Μόνο τότε θα μπορέσει η ψηφιακή εκπαίδευση να περάσει από τη λογική της «τεχνολογικής επιβίωσης» σε εκείνη της ουσιαστικής ενδυνάμωσης και μεταρρύθμισης.